De afgelopen jaren ben ik door een aantal, nu nog levende, mensen gevraagd om eens met hen na te denken over hun afscheid van het leven. Wat daarbij vaak opvalt is de behoefte om het leven te duiden in het licht van de eeuwigheid. Soms is dat de aloude eeuwigheid zoals die in de verschillende religies de mensheid al generaties lang wordt voorgehouden. Of juist niet.
In mijn milieu groeide je op met de kinderbijbel van de Drentse onderwijzer Anne de Vries. Het godsbeeld was klip en klaar: een soort Sinterklaas in de wolken en engelen in plaats van zwarte Pieten. Bij Karl May las je over Winnetou die de hemel de eeuwige jachtvelden noemde… Dat liet je een heel ander wereld- en hemelbeeld zien.
Het mysterie van de dood is in nevelen gehuld. Het leven nodigt je meestal pas op latere leeftijd uit om over de dood na te denken. Onmogelijk om dan ook niet terug te blikken op je leven: wat heb je gedaan en wat heb je gelaten? Wat wilde je en wat moest je? Ik vraag soms om eens in de Atlas van de Belevingswereld te kijken. Op welke plek heeft iemand geleefd? Zijn er in de atlas plekken waar hij of zij liever had willen leven? En waarom dan?
Ik heb in een aantal gevallen de begeleiding van een uitvaart voor bekenden mogen doen en ik heb dat als bijzonder ervaren. Het waren afscheidsmomenten waarbij de dode vaak niet meer in de kerk kwam, maar het spirituele of onbegrijpelijke van leven en sterven, toch graag een plek wilde geven. Persoonlijk denk ik dat de katholieke plagerij hier geldt: een mens komt driemaal in zijn leven in de kerk, waarvan tweemaal gedragen. Veel uitvaarten vinden ook plaats vanuit een eeuwenoud kerkgebouw, of de dode nu gelovig was of niet. Ook gebouwen seculariseren.
Mocht het einde van een leven op handen zijn of zich plotseling aandienen, in overleg ben ik beschikbaar als partner voor nabestaanden om de laatste dingen betekenis te geven in het licht van het leven van de dode en zijn of haar geliefden. De dood blijft een mysterie, het is een uitdaging om aan het onbenoembare toch woorden te geven. Woorden doen er toe en taal zorgt voor beleving, zoals muziek dat ook kan doen.